Kelebek Gözlemciliğine Giriş

                                                  Kelebek Gözlemciliğine Giriş

Kelebekler doğanın zarif ve narin kanatları doğada olan herkesin ilgisini öyle ya da böyle çekmiştir. Türkiye kelebek türleri açısından oldukça zengindir. Anadolu’nun kendine özgü coğrafyasının oluşturduğu bu doğal zenginliği kelebekler üzerinden rakamlarla anlatmak gerekirse son yapılan araştırmalara göre Avrupa’daki toplam kelebek türü sayısı 496 Türkiye’deki kelebek sayısı 400’ün üzerinde ve her geçen yıl bu sayı artmakta. Buradan hareketle Türkiye’nin Kelebekleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığımızı söylemek yerinde olacaktır. Bununla beraber böyle bir zenginliği keşfetmenin heyecanı da tarif edilemez. Bloğuma yazdığım ilk yazımda kelebek gözlemciliğiyle ilgilenecek kişilere yol göstermek adına bu işin bazı püf noktalarına değineceğim.

Kelebek gözlemciliğindeki en önemli noktalardan biri görsel veriye sahip olmaktır. Bazı kelebek türlerini arazide ayırmak çok zordur bu sebeple doğaya zarar vermeden tür bilgisine sahip olmak adına fotoğraf teknolojisinden yararlanmak gerekir. Bunun yanı sıra fotoğrafın sanatsal yönü olan estetikte kelebeklerin kanatlarına bezenmiştir dolayısıyla kelebek fotoğrafları makro fotoğrafçılığının da vazgeçilmezlerindendir.

    Kelebek Gözlemciliğinin bazı püf noktaları:

1. Kelebek türleri ve aileleri hakkında fikir sahibi olmak

Kelebek gözlemciliğine yeni başlayanlar için yaygın türler hakkında fikir sahibi olmak oldukça faydalıdır. Bunun için Türkiye’nin Kelebekleri Arazi Rehberi kitabı(Ahmet Baytaş) yeni başlayanlar için oldukça iyi bir kaynaktır. Bunun dışında Türkiye’nin Kelebekleri ile ilgili çeşitli web siteleri de mevcuttur ve türlerle ilgili detaylı bilgilere ulaşılabilir. (https://www.kelebek-turk.com/  http://adamerkelebek.org/ http://www.trakel.org/kelebekler/ )

2. Kelebeklerin davranışları hakkında fikir sahibi olmak

Her kelebek ailesinin farklı davranış biçimleri vardır. Kimisi hızlı ve duraksız uçarken kimisi süzülerek uçar. Arazi tecrübeme dayanarak söylemeliyim ki hiç konmadan sürekli ve hızlı uçan kelebekler genellikle nadir bulunan türlerdir.

3.Besin ve konukçu bitkileri hakkında fikir sahibi olmak

Besin bitkisini kelebeğin beslendiği çiçekler, dikenler ve diğer bitkilerdir. Konukçu bitkisi ise kelebeğin varlığı için hayati önem taşıyan kelebeğin yumurtalarını bıraktığı tırtıllarının beslendiği bitkilerdir. Arazide kelebeklerin bitkilerle olan ilişkisi bilmek arazide karşılaşacağınız türler konusunda fikir sahibi olmanızı sağlar.

4.Farklı habitatlarda farklı dönemlerde arazi taramaları yapmak.

Mart ayının ilk günlerinde başlayan kelebek sezonunda mevsimlerin değişmesiyle arazideki kelebek türleri de değişir. Özellikle Mayıs Temmuz ayları arasında tür çeşitliliği en yoğun olduğu noktaya ulaşır. Bu sebeple farklı türler görmek adına periyodik olarak arazi taramaları yapmak oldukça faydalıdır. Farklı habitatlar farklı türlere ev sahipliği yapar. Gözlemciler genellikle çok kelebek gördükleri alanlarda arazi yapma eğilimindedir ancak bir gözlemci farklı alanlarda keşif arazileri yapmalıdır. Bu bazen hiç kelebek görememekle bile sonuçlanabilir ancak farklı araziler hiç karşılaşmadığınız türlere ev sahipliği yapıyor olabilir. Bu bilinmezlik  merak tutkunuzu kamçılamıyorsa bu iş pekte size göre olmayabilir.

5.Bölgedeki türlerin liste çalışmasını yapmak.

Bütün bölgeler için geçmişteki kayıtlardan oluşan bir tür listesi vardır. Gözlemciler bulundukları bölgenin ya da ilin il tür listelerini kendine referans almalı bunun dışında kendi gördüğü fotoğrafladığı türleri listelemelidir. Bu sayede gelecekteki gözlemcilere daha iyi bir veri akışı sağlanmış olur.

6. Doğru açılardan fotoğraf çekmek

Kelebek türlerini tanımını yapabilmek adına kanat altı ve üstünün dik açıdan doğru bir pozlamayla fotoğraflanması elzemdir. Bazı türlerin tanımını yapabilmek oldukça zor olabilir hatta tanımsız kalabilir. Özellikle Türkiye özelinde agrolar diye tabir edilen Agrodiaetus alt ailesinin türlerinin tanımı oldukça zor olabilmektedir. Bu türlerin büyük bir çoğunluğunun tanımlanabilmesi için kanat altı ve kanat üstünün detaylı fotoğrafları gerekir.

7.Doğayı ve çevreyi korumak

Kelebeklerin yoğun olarak bulunduğu alanlar doğası bakir kalmış alanlardır. Gözlemciler bunun bilincinde olmalı arazi taraması yaptıkları bölgeleri o bölgenin doğasına zarar vermeden ve mümkün olduğunca az etki bırakarak araziden ayrılmalıdır. Bu çoğu zaman göz ardı edilen bir konudur. Bizlerin gördüğü kelebekleri gelecek nesillerinde görmesini sağlamak adına bu kelebek alanlarının korunması çok önemlidir. Anadolu coğrafyası kelebek açısından çok zengin olsa da bu zenginliği çok hızlı bir şekilde kaybediyoruz ne yazık ki. Tabi ki bu durum sadece Anadolu coğrafyasıyla sınırlı değil bu sebeple her kelebek gözlemcisinin temel amacı kelebekler hakkında farkındalık yaratmak türlerin korunması için çaba göstermek olmalıdır. Bu sayede bu türlerle ilgili koruma politikaları geliştirilebilir ve bu değerler gelecek nesillere aktarılabilir.

Share: